Вкупниот број на советувања спроведени во советувалиштето во Скопје, Штип, Кочани, Охрид, Тетово и Битола изнесува 2.886 советувања, од кои 2.142 телефонски советувања, 495 лично советување, 228 советувања по електронска пошта и 21 советувања по пошта, се вели во Годишниот извештај на Организацијата на потрошувачи на Македонија.

Најголемиот број од поплаките се однесуваат на неисполнување на  правото  за замена на технички производи со недостаток; неквалитетни производи кои веднаш пројавиле недостаток (на пр. мобилниот телефон кој го добил потрошувачот се расипал во првите неколку часа од употребата);  сервисирањето на технички производи, како на пр. континуирано сервисирање на еден ист производ повеќе од три пати додека е производот во гаранција и замена со исправен производ или враќање на средствата, при што најчест проблем е сервисирањето на купениот производ уште пред истекот на првите 6 месеци, што може да наведува на постоење фабричка грешка). Кога се работи за производи кои се расипуваат веднаш по купувањето, потрошувачите најчесто одбиваат да прифатат дека производот треба да се сервисира и бараат нов производ од трговецот, но трговецот тоа не го прифаќа.

Од ОПМ истакнуваат дека сè повеќе се случува потрошувачите да пријават дека им е доставен механички оштетен производ. При доставата на производот додека тој сè уште е спакуван во оригиналната фолија, односно кутија, тие потпишуваат дека го примиле производот не знаејќи дека е оштетен, но меѓу другото со тој потпис потврдуваат дека производот е добиен во исправна состојба, без оштетувања. Ова се случува поради неповолната положба во која е ставен потрошувачот при испораката на одредени производи кога доставувачот, во момент на брзање го доведува потрошувачот во положба да не проверува дали навистина производот е исправен и неоштетен, па потпишува верувајќи му на трговецот, односно на доставувачот. Најголем дел од случаите се однесуваат на големи производи од бела техника или други технички производи, како на пр. телевизори, машини за перење  итн.

Голем број поплаки во изминатиот период, велат од ОПМ, пристигнаа за неквалитетна изработка на разни видови мебел, како и непочитување на одредби од договорот за изработка и продажба на мебел и негово доставување во рок од 30 дена, во согласност со Законот за заштита на потрошувачите, како и со Законот за облигациони односи, при што во овие ситуации, кога се работи за договори со фиксен рок, откако ќе истече рокот за достава, договорот за продажба се раскинува екс леге, односно по сила на самиот закон.

„Во однос на производите за лична употреба, повторно голем број поплаки од потрошувачите пристигнаа за обувки и облека, односно потрошувачите се жалеа на неквалитетен материјал кој веднаш се оштетил, но затоа што биле отпакувани и малку извиткани, потрошувачите не можат да го остварат правото од чл. 50 од Законот за заштита на потрошувачите за враќање на производот и замена со друг, односно за враќање на уплатените парични средства“, велат од ОПМ и апелираат потрошувачите да ги чуваат фискалните сметки од овие производи, иако не е издаден гарантен лист како кај техничките производи, во согласност со Законот тие имаат 6 месеци гаранција со самата фискална сметка.

Во однос на услугите, најголем дел проблеми потрошувачите имале со туристичките патувања. Разбирливо, велат од ОПМ, поради летните одмори, бројот на поплаки за овие услуги се зголеми, но во однос на сериозноста на проблемите сметаме дека ситуацијата е подобрена, и дека недоследностите во исполнувањето на договорите со туристичките оператори, односно недоследностите при исполнувањето на обврските кон потрошувачите е помало во однос на минатата година.

Во однос со јавните услуги проблемите со сметките кои им се доставуваат на потрошувачите од страна на мобилните оператори, како што се на пример проблемите со: мрежното покривање, менување на тарифата, надоместокот кој се наплаќа при повторно вклучување во мрежата ако потрошувачот бил исклучен поради неплаќање на сметката.

Паушални сметки и наплатување на заостанати долгови беа најчестите проблеми со испораката на електрична и топлинска енергија. Честите прекини во испораката исто така беа проблем со кој се соочуваа потрошувачите од одредени реони.

Од останатите комунални услуги, проблемите со водоснабдувањето беа со најголем број на јавувања од страна на потрошувачите, кои велеа дека се соочуваат со проблеми да комуницираат со јавното претпријатие со кое не можат да најдат заеднички јазик во однос на проблемот со заостанатиот долг или исправноста на мерниот апарат, како и нередовно читање на мерни апарати. Но оваа година забележуваме и зголемување на поплаките во однос на управувањето со смет.

Во однос на храната, најголем број од претставките се однесуваа на декларацијата на производите, за која потрошувачите велеа дека е со премногу мали букви, дека воопшто ја нема, дека не е на македонски јазик и кирилско писмо итн. Исто така, имаше и пријави за производи со поминат рок или неквалитетни производи).

Од финансиските услуги, најчесто потрошувачите се соочиле со проблеми при користење на банкарските услуги. Тие велеа дека тешко наоѓаат начин да решат проблем со банката кога ќе настане проблем со пресметка на некоја камата, затворање/отворање на сметка или кредит итн.

Оваа година голем број поплаки на потрошувачите се однесуваа на брзите кредити кои ги нудат финансиските друштва со огромна каматна стапка, искористувајќи ја правната празнина во правната регулатива, имајќи го предвид фактот што кредитите до 200 евра не беа опфатени со Законот за заштита на потрошувачите при договори за потрошувачки кредити, но не беше ограничена ниту каматната стапка. Но по многубројни реакции на ОПМ до Министерството за финансии, изработени се нацрт-измени на регулативата во овој домен, при што каматите ќе се ограничат на максимум 50 проценти од основицата на кредитот и ќе бидат опфатени кредитите до 200 евра.

Поради сè поголемиот број на граѓани кои живеат во станбени објекти и бројот на поплаки за куќните совети, односно за домувањето, расте, па така потрошувачите се жалеа на несовесно работење на управителот на зградата, високи сметки за одржување, како и неисполнети обврски од договорот.

Потребни се законски измени за колективната заштита на правата на потрошувачитеѓ

Организацијата на потрошувачи бара колективна заштита на правата на потрошувачите

М.В